در این مقاله قصد داریم به تفاوت ترموپلاستیک ها و ترموست ها بپردازیم. اما ابتدا لازم است با ترموپلاستیک ها آشنا شویم و ویژگی های خاصشان را مطرح کنیم. تا در نهایت به تفاوت های ترموپلاستیک ها و ترموست ها بپردازیم. ترموپلاستیک ها (Thermoplastics) نوعی از پلیمرها هستند که با گرما نرم می‌شوند و می‌توانند به شکل های مختلفی درآیند. این مواد به دلیل ویژگی های خاص خود در صنایع مختلف بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ویژگی های ترموپلاستیک ها
در زیر به ویژگی ها و خصوصیات مهم ترموپلاستیک ها اشاره می‌شود:
- قابلیت شکل پذیری
- گرما و سرد کردن: ترموپلاستیک ها با گرم شدن نرم می‌شوند و می‌توانند به شکل های مختلف قالب‌گیری شوند. پس از سرد شدن، شکل جدید خود را حفظ می‌کنند.
- قابلیت بازیافت: به دلیل قابلیت ذوب شدن و شکل پذیری مجدد، ترموپلاستیک ها معمولاً قابل بازیافت هستند.
- پایداری شیمیایی
در بخش های بعدی مقاله به تفاوت ترموپلاستیک ها و ترموست ها می پردازیم.اما لازم است در این بخش به یکی از ویژگی های جالب ترموپلاستیک ها اشاره کنیم. ترموپلاستیک ها معمولاً در برابر مواد شیمیایی، آب و روغن ها مقاوم هستند و این ویژگی آن‌ها را برای استفاده در محیط های صنعتی و خانگی مناسب می‌سازد.
- وزن سبک
ترموپلاستیک ها معمولاً سبک تر از فلزات و بسیاری از مواد دیگر هستند، که این ویژگی باعث می‌شود در کاربردهایی که وزن مهم است، مورد استفاده قرار گیرند.
- عایق الکتریکی
ترموپلاستیک ها معمولاً عایق های الکتریکی خوبی هستند و در صنایع الکتریکی و الکترونیکی به عنوان عایق مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- مقاومت به ضربه
بسیاری از ترموپلاستیک ها دارای مقاومت خوبی در برابر ضربه هستند و به همین دلیل در تولید قطعاتی که نیاز به استحکام دارند، استفاده می‌شوند.
- تنوع در خواص
ترموپلاستیک ها در انواع مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند. به عنوان مثال، پلی‌اتیلن (PE)، پلی‌پروپیلن (PP)، پلی‌وینیل کلراید (PVC) و پلی‌کربنات (PC) هر کدام خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوتی دارند.
- قابلیت رنگ آمیزی
در بخش های آخر این مقاله به تفاوت ترموپلاستیک ها و ترموست ها پرداخته شده است ولی بدیهی است ابتدا باید بدانیم ترموپلاستیک چه ویژگی هایی دارد؟ مثلا یکی از ویژگی های این ماده قابلیت رنگ پذیری آن است. ترموپلاستیک ها به راحتی می‌توانند رنگ‌آمیزی شوند و این ویژگی به طراحان و تولیدکنندگان این امکان را می‌دهد که محصولات جذاب‌تری تولید کنند.
- مقاومت حرارتی
برخی از ترموپلاستیک ها می‌توانند در دماهای بالا کار کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است در دماهای پایین شکننده شوند. انتخاب ترموپلاستیک مناسب بستگی به دماهای مورد نظر در کاربرد خاص دارد.
- قابلیت پردازش آسان
ترموپلاستیک ها معمولاً به راحتی با روش های مختلفی مانند تزریق، اکستروژن و قالب‌گیری دمشی پردازش می‌شوند.
- عمر طولانی
ترموپلاستیک ها معمولاً دارای عمر طولانی هستند و در برابر شرایط جوی، UV و سایر عوامل محیطی مقاوم هستند.
بیشتر بخوانید: چرا رنگ بطری های دارویی اهمیت دارد؟ + تاثیر رنگ بر حفظ کیفیت دارو
کاربردهای ترموپلاستیک ها
ترموپلاستیک ها در صنایع مختلفی کاربرد دارند از جمله:
- صنعت خودرو: برای تولید قطعات داخلی و خارجی خودرو.
- صنعت بسته بندی: برای تولید بسته بندی های پلاستیکی.
- صنعت الکترونیک: به عنوان عایق و در تولید قطعات الکترونیکی.
- پزشکی: در تولید تجهیزات پزشکی و وسایل جراحی.
تفاوت ترموپلاستیک ها و ترموست ها
در این بخش از مقاله به تفاوت ترموپلاستیک ها و ترموست ها پرداخته می شود. ترموپلاستیک ها و ترموست ها دو دسته اصلی از پلیمرها هستند که در صنعت و کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دو نوع پلیمر دارای ویژگی ها و خواص متفاوتی هستند که در زیر به تفاوت های اصلی آن ها اشاره می‌شود:
- ساختار و نوع پیوندها
- ترموپلاستیک ها: این پلیمرها دارای زنجیره های پلیمر خطی یا شاخه‌ای هستند که به راحتی می‌توانند با گرم شدن نرم شوند و در دماهای پایین‌تر دوباره به حالت اولیه خود برگردند. پیوندهای بین زنجیره ها به طور عمده از نوع واندروالسی و غیرقطبی هستند.
- ترموست ها: این پلیمرها دارای ساختار شبکه‌ای هستند که به دلیل پیوندهای عرضی (cross-linking) قوی بین زنجیره های پلیمر، به سختی و شکنندگی معروف هستند. این پیوند های عرضی باعث می‌شوند که ترموست ها پس از سخت شدن، دیگر نتوانند ذوب شوند یا تغییر شکل دهند.
- پاسخ به حرارت
- ترموپلاستیک ها: این مواد با گرم شدن نرم می‌شوند و می‌توانند به شکل های مختلفی قالب‌گیری شوند. هنگامی که دما کاهش می‌یابد، به حالت جامد و سخت برمی‌گردند. این ویژگی باعث می‌شود که ترموپلاستیک ها قابل بازیافت باشند.
- ترموست ها: این مواد پس از اینکه یک بار سخت شدند، دیگر نمی‌توانند ذوب شوند یا به حالت اولیه خود برگردند. در نتیجه، آن ها قابل بازیافت نیستند و در دماهای بالا ممکن است دچار تجزیه شوند.
- استحکام و سختی
سومین تفاوت ترموپلاستیک ها و ترموست ها استحکام و سختی است.
- ترموپلاستیک ها: معمولاً دارای انعطاف پذیری بیشتری هستند و می‌توانند در برابر ضربه و کشش مقاومت کنند. این ویژگی آن ها را برای کاربردهایی که نیاز به شکل پذیری دارند، مناسب می‌سازد.
- ترموست ها: معمولاً دارای استحکام و سختی بیشتری هستند و در برابر دماهای بالا و مواد شیمیایی مقاوم‌ترند. این ویژگی آن ها را برای کاربردهایی که نیاز به استحکام و پایداری دارند، مناسب می‌سازد.
- کاربردها
- ترموپلاستیک ها: به دلیل قابلیت شکل پذیری و بازیافت، در صنایع مختلفی از جمله بسته بندی، خودروسازی، الکترونیک و پزشکی کاربرد دارند.
- ترموست ها: به دلیل استحکام و مقاومت بالا، در تولید قطعات الکتریکی، وسایل حرارتی، و اجزای ساختاری که نیاز به پایداری دارند، استفاده می‌شوند.
- فرآیند تولید
پنجمین تفاوت ترموپلاستیک ها و ترموست ها فرآیند تولید است.
- ترموپلاستیک ها: معمولاً با روش های تزریق، اکستروژن و قالب‌گیری دمشی تولید می‌شوند.
- ترموست ها: معمولاً با روش های قالب‌گیری تحت فشار و حرارت (مانند قالب‌گیری حرارتی) تولید می‌شوند.
سخن آخر
در نتیجه، ترموپلاستیک ها به دلیل ویژگی های منحصر به فرد و قابلیت های فراوان، یکی از پرکاربردترین مواد در صنایع مختلف به شمار می‌آیند. همچنین، انتخاب بین ترموپلاستیک ها و ترموست ها بستگی به نیازهای خاص کاربرد و ویژگی های مورد نظر دارد. هر یک از این دو نوع پلیمر دارای مزایا و معایب خاص خود هستند که باید در نظر گرفته شوند.